İNŞAATIN YAPILIŞ AMAÇLARI VE BİÇİMLERİ
- İşletmenin satmak amacıyla kendilerinin yaptığı inşaatlar(yap-sat)
- İşletmenin satmak amacıyla başkalarına yaptırdıkları inşaatlar(yap-sat)
- İşletmenin kullanmak amacıyla kendilerinin yaptığı inşaatlar(yatırım)
- İşletmenin kullanmak amacıyla başkalarına yaptırdığı inşaatlar(yatırım)
- İşletmenin satmak veya yatırım amacıyla kendilerine ait olmayan arsa-arazi üzerinde, arsa-arazi sahibine inşaattan pay vermek suretiyle kendilerine yaptıkları inşaat(kat karşılığı)
- İşletmenin satmak veya yatırım amacıyla kendilerine ait olmayan arsa-arazi üzerinde, arsa-arazi sahibine inşaattan pay vermek suretiyle başkalarına yaptırdıkları inşaat(kat karşılığı)
- İşletmelerin başkalarına ait arsa-arazi üzerine belli bir süre kullanmak veya işletmek amacıyla yaptıkları veya yaptırdıkları inşaatlar(yap-sat-devret)
- İşletmenin özel kişiler adına bir karşılığı üstlenerek yatırdıkları veya yaptırdığı inşaat(taahhüt)
- İşletmenin kamu-kurum-kuruluş adına bir bedel karşılığı üstlenerek yaptıkları veya yaptırdıkları inşaat(taahhüt)
- Gerçek kişilerin kendi kullanım için yaptıkları veya yaptırdıkları inşaatlar(şahsı-mükellef-konu-özel inşaat)
SORULAR
1)Kendi arazisi üzerinden satmak amacıyla bina inşa eden işletmenin türü nedir?
Cevap: Mamul Üretim İşletmesi
2) ABC LTD. İşletmesi gerçek kişi d'nin arazisi üzerinden %40 arazi sahibinin %60 şirketin olmak üzere düzenledikleri kat karşılığı inşaat sözleşmesi doğrultusunda 10 dairelik bina inşaatına başlamıştır. Şirket kendisine ait daireleri satacaktır. ABC LTD. İşletmesine ne tür bir işletmedir?
Cevap: Mamul Üretim İşletmesi
3) Zambak A.Ş. X Belediyesine ait yol yapını işini ihale bedeli üzerinden üstlenmiştir. Zambak A.Ş. ne tür bir işletmedir?
Cevap: Hizmet İşletmesi
4) A konut yapı kooperatif kooperatife ait 80 dairelik konut inşaat şirketi B LTD. inşaat şirketi anahtar teslim şeklinde 142000TL ihale bedeli üzerinden verilmiştir. Konut yapı kooperatifi ve B LTD. Şirketi ne tür bir işletmedir?
Cevap: Kooperatif=Hizmet İşletmesi
B LTD. İşletmesi = Mamul Üretim İşletmesi
5) İnşaat malzemeleri alım-satımı yapan işletmenin türü nedir?
Cevap: Ticaret İşletmesi
6) İnşaat yapım işleri faaliyetinde bulunan A İşletmesi DEF LTD. İşletmesi idare binası inşaat işini 1380000TL bedel karşılığı üstlenmiştir. A İşletmesi bu işin bir kısmını 680000TL bedel karşılığında B işletmesine yaptırmıştır. DEF LTD. Şirketi A ve B İşletmelerinin işletme türleri nelerdir?
Cevap: DEF= Mamul Üretim İşletmesi
A ve B LTD. İşletmesi= Hizmet İşletmesi
7) X A.Ş. kendisine ait arazi olarak şeklinde 80 dairelik inşaat yapımı için kat karşılığı inşaat sözleşmesi üzerinden A LTD. Şirketine verilmiştir. A LTD. Şirketi bu inşaatın yapını işini 2 dairesi kendisine kalacak şekilde yine bir kat karşılığı inşaat sözleşesi B LTD. Şirketine vermiştir. B LTD. Şirketi üstlendiği inşaat işinin bir kısmını 825000TL C İşletmesine yaptırmıştır. A LTD. Şirketi, B LTD. Şirketi, C İşletmesinin türlerini nedir?
Cevap: X A.Ş.= Mamul Üretim İşletmesi
A LTD. İşletmesi = Mamul Üretim İşletmesi
B LTD. İşletmesi= Mamul Üretim İşletmesi
C İşletmesi= Hizmet İşletmesi
İNŞAAT FAALİYETLERİ
Kendi alanlarında kendi nam ve Başkalarının adına başkalar
hesabına yapılan inşaatlar. hesabına yapılan inşaatlar.
ÖZEL İNŞAATLAR TAAHHÜT İŞLERİ
(İmalat) (Alım-Satım) (Hizmet üretimi)
Mamul Üretim İşletmesi Ticaret İşletmesi Hizmet İşletmesi
İNŞAAT MUHASEBESİ UYGULAMASINDA MALİYET-GİDERLER
Maliyet hesapları nal ve hizmetlerin planlanan biçim v e niteliğine getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Maliyet hesaplarında 7A ve 7B şeklinde sunulmuştur. İşletmeler bu seçeneklerin birinin kullanabilecektir.
Ticaret işletmeleri herhangi bir koşulla bağlı olmadan bu seçeneklerden herhangi birini seçebilirler.
Mamul üretim işletmeleri ile hizmet işletmeleri 7A seçeneğini kullanabilirler. Bu tür işletmelerin 7B seçeneğinin kullanabilmesi için önceki yıllara ait aktif toplamları ile net satışlar belli tutarları aşmaması gerekir.(Bu tutarlar her yıl için Maliye Bakanlığı tarafından tespit ve ilan edilmektedir.)
Aktif toplamı veya net satışlar toplamından herhangi bir yıl için tespit edilen tutarı aşıyorsa bu tür işletmeler 7B seçeneği kullanamazlar 7A seçeneğini kullanmak zorundadır.
7A SEÇENEĞİNDE KULLANILAN HESAPLAR
70 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları
700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı
701 Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabı
71 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Gideri Hesabı
710 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Gideri Hesabı
711 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Yansıtma Hesabı
712 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Fiyatı Farkı Hesabı
713 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Miktarı Farkı Hesabı
72 Direkt İşçilik Gideri Hesabı
720 Direkt İşçilik Gideri Hesabı
721 Direkt İşçilik Gideri Yansıtma Hesabı
722 Direkt İşçilik Gideri Ücret Farkı Hesabı
723 Direkt İşçilik Gideri Süre(Zaman) Farkı Hesabı
73 Genel Üretim Gideri Hesabı
730 Genel Üretim Gideri Hesabı
731 Genel Üretim Gideri Yansıtma Hesabı
732 Genel Üretim Gideri Bütçe Farkı Hesabı
733 Genel Üretim Gideri Verimlilik Farkı Hesabı
734 Genel Üretim Gideri Kapasite Farkı Hesabı
74 Hizmet Üretim Maliyet Hesabı
740 Hizmet Üretim Maliyet Hesabı
741 Hizmet Üretim Maliyet Yansıtma Hesabı
742 Hizmet Üretim Maliyet Farkı Hesabı
75 Araştırma Ve Geliştirme Gideri Hesabı
750 Araştırma Ve Geliştirme Gideri Hesabı
751 Araştırma Ve Geliştirme Gideri Yansıtma Hesabı
752 Araştırma Ve Geliştirme Gideri Gider Farkları Hesabı
76 Pazarlama Satış Ve Dağıtım Gideri Hesabı
760 Pazarlama Satış Ve Dağıtım Gideri Hesabı
761 Pazarlama Satış Ve Dağıtım Gideri Yansıtma Hesabı
762 Pazarlama Satış Ve Dağıtım Gideri Fark Hesabı
77 Genel Yönetim Gideri Hesabı
770 Genel Yönetim Gideri Hesabı
771 Genel Yönetim Yansıtma Gideri Hesabı
772 Genel Yönetim Gideri Fark Hesabı
78 Finansman Gideri Hesabı
780 Finansman Gideri Hesabı
781 Finansman Gideri Yansıtma Hesabı
780 Finansman Gideri Fark Hesabı
7A SEÇENEĞİNE GÖRE KULLANILAN HESAPLARIN İŞLETME TÜRLERİNE GÜRE DAĞILIMI
- 710 İLK MADDE VE MALZEME GİDERİ: Bu hesapta yer alan giderler mamulün bünyesine giren ve mamulün bünyesine doğrudan yüklenen giderlerdir. Örneğin bina inşaatında demir, çimento ilk madde ve malzeme niteliğindedir.
- 720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERİ: Bu giderler bir mamulün maliyetine doğrudan yüklenebilen işçilik giderini kapsar. İnşaatta fiilen çalışan işçilerin gideri direkt işçilik gideri niteliğindedir.
- 730 GENEL ÜRETİM GİDERİ: İşletmenin mamul üretimde kullandığı direkt ilk madde ve malzeme ile direkt gideri dışında kalan giderin izlendiği hesaptır. Örneğin bina inşaatında şantiye binasının elektrik gideri genel üretim gideridir. Bu gider inşaatla ilgili bir giderdir ancak direkt ilk madde ve malzeme ve direkt işçilik gideri değildir. Yani direkt ilk madde ve malzeme ve direkt işçilik gideri dışında ama inşaatla ilgili bir giderdir. İşte bu türden giderler genel üretim gideridir.
- 740 HİZMET ÜRETİM FAALIYETİ: Bu hesapta hizmet işletmelerinde inşaat taahhüt işi yapan işletmelerde bu işlerle ilgili giderlerin izlendiği hesaptır.
- 750 RAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERİ: İşletmede üretim maliyetinin düşürülmesi şartların arttırılması kullanılan makine ve tesisatın yenilenmesi ve mevcut durumun geliştirilmesi ve yenilmesi işletmede daha verimli üretim ve satış için araştırmalar yapılması sonucunda oluşan giderin kaydedildiği hesaptır.
- 760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAGITIM GİDERİ: Bu hesapta işletmenin faaliyet konusu ile ilişkin pazarlama satış ve dağıtıma ait giderlerin takibinde kullanılır.
- 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ: İşletmenin her türlü yönetim, büro hizmetleri, hukuk, muhasebe-mali işler gibi servislerin giderleri bu hesapta izlenilir.
- 780 FİNANSMAN GİDERİ: İşletmenin finansman ihtiyacı için ortaya çıkan her türlü kısa ve uzun vadeli borçlanmalarına ilişkin faizler vb. giderler bu hesapta izlenir.
NOT 710, 720, 730 hesapları mamul üretim işletmeleri tarafından kullanılır.
- Bir üretimde mamulün bünyesine hammadde+ işçilik+ diğer üretim giderleri girmektedir. Örneğin konut üretimi satışı yapmakta olan işletmede bina inşaatında-üretimde kullanılacak madde ve malzemeler demir, çimento ve kumdur. Bu madde-malzemeler ile birlikte inşaatta fiilen çalışanların işçilik gideri ve inşaatla ilgili diğer giderlerin toplamı üretilen mamulün maliyetini oluşturur.
- Kendi nam ve hesabına, kendi adına inşaat yapan ve 7A seçeneğini uygulayan işletmeler (özel inşaat) 710, 720, 730 kodlu hesapların kullanılması zorunludur. İşletmenin ürettiği gayrimenkullerin maliyeti(üretim faaliyeti) bu hesapların kullanılmasıyla hesaplanacaktır.
- 740 hizmet üretim maliyeti hesabi hizmet işletmeleri (taahhüt işi yapan işletmeler) tarafından kullanılır.
- İnşaat taahhüt işi yapan 7A seçeneğini kullanan uygulanan işletmeler 740 hizmet üretim maliyeti hesabı kullanılması zorunludur.
- İşletmelerin ortak olarak kullandıkları hesaplar;750, 760, 770 ve 780 kodlu hesaplardır.
- 7A seçeneğini uygulayan mamul üretim işletmelerinde(kendi adına)özel, inşaat yapan işletmelerdir.710, 720, 730 hesapların kullanılması zorunludur. Bu işletmeler giderin durumuna göre varsa 750, 760, 770 ve 780 kodlu hesapları kullanabileceklerdir. Örneğin; pazarlama gideri varsa 760,fınansman gideri varsa 780 hesabını kullanabilirler
- 7A seçeneğini uygulayan ticaret işletmelerinde (alım-satım yapan işletmeler) 710, 720, 730 ve 740 kodlu hesaplar kullanılmaz. Bu işletmeler giderlerin durumuna göre varsa 750, 760 770 ve 780 kodlu hesapları kullanabileceklerdir.
7A UYGULAMASINDA GİDER ÇEŞİTLERİ
0 İlk Madde Ve Malzeme
1 İşçi Ücret Ve Giderleri
2 Memur Ücret Ve Giderleri
3 Dışardan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler
4 Çeşitli Giderler
5 Vergi, Resim Ve Harçlar
6 Amortisman Ve Tükenme Payları
7 Finansman Gideri
0 İlk Madde Ve Malzeme: Mal ve hizmetlerin üretilmesi, işletme faaliyetlerinin devamlılığı sağlama amacıyla tüketilen her türlü direkt ilk madde ve malzeme en direkt malzeme üretimle ilgili dışarıya yaptırılan işleri kapsar. Örneğin inşaat kullanılan demir, çimento ve kum direkt ilk madde ve malzeme gideri niteliğindedir.
Ör; İnşaat taahhüt işinde kullanılan demirin gider kaydı.
740 Hizmet Üretim Maliyeti
740.0 İlk Madde Ve Malzeme Gideri şeklindedir.
1 İşçi Ücret Ve Giderleri: İşletme faaliyetlerini yürütmek üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen esas işçilik ücretleri, fazla mesai, üretim primleri, ikramiyeler, yıllık ücret izinleri, sosyal güvenlik kurumu işveren primleri, hafta tatili ve genel tatil ücretleri her türlü sosyal yardımlar ve işverene ait diğer giderleri kapsar.
Ör; Pazarlama bölümünde çalışan işçinin ücret gideri
760 Pazarlama Satış Dağıtım
760.1 İşçi Ücret Giderler gideri şeklindedir.
2 Memur Ücret Ve Giderleri: işletme faaliyetlerini yürütmek üretim ve hizmet gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan aylıklı yönetici memur, büro personeli için taakkuh ettirilen her türlü ücret tutarları kapsar.
Ör; Yönetim bölümün de muhasebe servisinde çalışan personelin ücreti kaydı
770 Genel Yönetim Gideri
770.02 Memur Ücret Ve Gideri şeklindedir.
3 Dışardan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler: İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim, pazarlama ve diğer hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla dışardan sağlanan elektrik, su, doğalgaz, telefon, bakım onarım gibi fayda ve hizmetler için yapılan giderleri kapsar.
Ör; Ar-Ge bölümüne ait telefon faturasının gider kaydı.
750 Ar-Ge Giderleri
750.3 Dışardan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler şeklindedir.
4 Çeşitli giderler:
Ör; Yönetim bölümüne ait kırtasiye giderlerinin kaydı.
770 Genel Yönetim Giderleri
770.4 Çeşitli Giderler şeklindedir.
5 Vergi, Resim Ve Harçlar:
Ör; Hizmet üretim bölümüne ait binanın emlak vergisinin gider kaydı.
740 Hizmet Üretim Maliyeti
740.5 Vergi, Resim Ve Harçlar şeklindedir.
6 Amortisman Ve Tükenme Payları: işletmenin duran varlıklar arasında yer alan maddi ve manevi olmayan duran varlıklar için ayrılan / hesaplanan amortisman giderleri tükenme paylarını kapsar.
Ör; Konut üretip satan mamul üretip satan mamul üretim işletmesi iş makinesi üzerinden ayrılan amortisman gider kaydı.
730 Genel Üretim Gideri
730.6 Amortisman Ve Tükenme Payları şeklindedir.
7 Finansman Gideri: İşletmenin gerek yatırım gerekse işletmenin sermayesi ihtiyacını karşılamak üzere yaptığı kısa veya uzun vadeli borçlanmaların faiz, komisyon ve kur farklarını kapsar.
