HKUK 132 Anayasa Hukuku II

2023-2024 Bahar Dönemi Ders İzleme Çizelgesi 

Ders Bazlı Akademik Takvim 


DERSTE İŞLENEN KONULAR HAFTALIK PLANA GÖRE DÖNEM İÇERİSİNDE GÜNCELLENEREK AŞAĞIDA GÖSTERİLECEKTİR.

Haftalık Ders Planı / Konu Başlıkları

1. Hafta

Derse Giriş: 20/02/2024

Anayasal Belgelerin Niteliği Açısından Anayasa Yapım Sürecinin Genel Değerlendirmesi; Bu kısa tekrarla, Anayasa Hukuku genel esaslar kısmında görülen ve Türk Anayasa Hukuku çerçevesinde incelenecek olan anayasal belgelerin niteliklerinin tahlil edilmesi sağlanacaktır. 

Anayasacılık Nedir? Anayasacılığın anlamı üzerine değerlendirmeler;

Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvence Altına Alınması Misyonu, Anlamı ve Önemi 

Hukuk Devleti

Kuvvetler Ayrılığı 

Federalizm-Yerinden Yönetimcilik

Katı, Bağlayıcı ve Üstün Anayasanın Anlamı 

Anayasa: Maddi ve Şekli Anlamda Tanımı, Güncel Tanımı ve Misyonu Üzerine Değerlendirmeler, Anayasal Devlet - Anayasalı Devlet

Siyasi İktidar

Osmanlı Anayasal Gelişmeleri Hakkında Giriş 

1808 Sened-i İttifak,  

1839 Gülhane Hatt-ı Hümanyunu (Tanzimat Fermanı)   

 1856 Islahat Fermanı

1876 Kanun-i Esasi (Birinci Meşrutiyet) 

 1909 Kanun-i Esasi Değişiklikleri (İkinci Meşrutiyet)

Cumhuriyet Dönemi Anayasal Gelişmeleri Giriş

1921 Anayasası- 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanununa Geçiş

Yukarıdaki anayasal belge ve anayasalarla ilgili; Hazırlanışları, İçerikleri, Kazanımları, Hukuki ve Anayasal Nitelikleri bakımından genel değerlendirmeler yapılacaktır.  Osmanlı'da ki her iki anayasal gelişim süreci, içerikleri, anayasal belge olarak kazanımları ile hukuki ve anayasal nitelikleri bakımından incelenecektir. Söz konusu anayasal gelişmelerin, önceki anayasal gelişim süreçleri ve anayasal nitelikleri bakımından farklılıkları ortaya konulacaktır. Ulusal devletin kurulması sürecine geçiş, Anayasa'nın özellikleri, niteliği, dinamikleri, devlet organlarının ilişkileri bakımından değerlendirilmesi, Temel Hak ve Özgürlükler Rejimi. Anayasa'nın özellikleri, niteliği, dinamikleri, devlet organlarının ilişkileri bakımından değerlendirilmesi, Temel Hak ve Özgürlükler Rejimi. Bu derste aynı zamanda, 1921 ve 1924 Anayasaları'nın genel bir karşılaştırması yapılacaktır.

Ekstra Kaynak Önerileri:  

  1. Sinan Akşin-Sened-i İttifak İle Manga Carta'nın Karşılaştırılması, Tarih Araştırmaları Dergisi, 1994.

  2. Rifat Önsoy, Sened-i ittifak ve Türk Demokrasi Tarihindeki Yeri, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1986

  3. İlal, Ersan, Magna Carta, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası , 2011; 34(1-4): 210-242.

  4. Osman, C. A. N. "1921 Anayasası'nın 100. Yılı: Bir İstisnai Başarı Ve Dramatik Başarısızlık Hikâyesi." Anayasa Yargısı 38.1: 127-170.

  5. Çalen, M. K. "1909 Kanun-İ Esasî Tadîlâtı" . Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2 (2012 ): 129-140 https://dergipark.org.tr/en/pub/trkede/issue/13297/496186

  6. Türkkan, Hakan. "Osmanlı Devleti'nde anayasa düşüncesinin gelişimi ve Kanun-i Esasi tartışmaları." (2013).

  7. Güneş, İhsan. Teşkilati Esasiye Kanunu'nun (1921 Anayasası'nın) Yapılış SüreciAnadolu Üniver. Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, 20.2: 233-256.

  8.  

    Anayurt, Ö. (1997). 1924 Anayasası'nda Meclis-Yürütme İlişkileri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8(39), 673-694.

  9. Behram, Z. A. (2006). 1876 Tarihli Osmanlı Kanun-İ Esasisi İle 1924 Tarihli Tc Anayasasının Karşılaştırılması (Doctoral Tezi).

  10. Kabay, O. 1921 Ve 1924 Anayasaları Üzerine Genel Bir Bakış.

2. Hafta


Anayasaların İçerikleri Üzerine;

Başlangıç metni; hukuki değeri, anayasaya uygunluk denetiminde ölçü norm olması,  

Devletin Temel Nitelikleri: Cumhuriyetin Nitelikleri,  Devletin Temel Amaç ve Görevi Üzerine, Devlet Organları, Anayasanın Üstünlüğü, Kanunların Anayasaya aykırı olmayacağı, Normla Hiyerarşisi, Eşitlik (Hukuki eşitlik- Sosyal Eşitlik)

Temel Hak ve Özgürlükler: Liberal Anayasacılık, Temel Hakların Niteliği, Olağan Dönemde Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması rejimi, Olağanüstü Dönemde Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması rejimi, Yabancıların Temel Hak ve Özgürlüklerinin Sınırlanması Rejimi, Hakkın Kötüye Kullanılamaması

1982 Anayasasında Temel hak ve özgürlüklerin Tasnifi ve İncelenmesi: Negatif Statü Hakları, Pozitif Statü Hakları ve Aktif Statü Hakları 

Tasnife uygun olarak Anayasada tanınan hak ve özgürlükler

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Temel Hak ve Özgürlükler Bağlamında Denetimi: Yasallık, Meşru Neden, Demokratik Toplumda Gereklilik (Zorlayıcı Toplumsal İhtiyaç) kavramının açıklanması

Hak ve Özgürlük: Tanımları, Ayrımları

Hak ve Özgürlüklerin Varlığı: Doğal Hak Anlayışı

Hak ve Özgürlüklerin Hukuken Tanınması: Anayasa veya Diğer Hukuk Normlarıyla Tanınması Üzerine 

Hak ve Özgürlüklerin Sınırlılığı/ Sınırlanması: Objektif Sınırlar, Norm Alanı Kavramları

Hak ve Özgürlüklerin Sınırlılığı: Kamu Yararı, Kamu Düzeni, Eşitlik, Hak ve özgürlüklerin Kötüye Kullanılması Yasağı, Şiddet Öğesi 

Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması

Anayasa ile Sınırlandırma: 

Sınırlı Tanıma ile hak ve özgürlükleri tanıma  

Sınırlandırma (Yasaklama) Belirterek hak ve özgürlükleri tanıma  

Araç: Yasallık- Nitelikli Yasanın Anlamı Üzerine Açıklamalar: Öngröülebilirlik, Açıklık-Belirlilik-Netlik-Anlaşılabilirlik

Yasayla sınırlamanın sebepleri, yasayla sınırlamanın güvencesi  

Yasa dışındaki normlarla temel hak ve özgürlüklerin düzenlenmesi

Düzenleme ve Sınırlama Kavramları Üzerine 

Nedene Bağlılık: Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasının sebepleri/nedenleri 
1982 Anayasasında Katmerli Sınırlama Rejimi (2001 öncesi)
Özel Sınırlama Sebepleri: Örneklerle Açıklanmıştır
Genel Sınırlama Sebepleri: Anayasa ve önceki değişiklikler ile açıklanmıştır.  
Nitelikli Yasa Kaydı:Örneklerle Açıklanmış, ödev verilmiştir. 
Basit Yasa Kaydı:Örneklerle Açıklanmış, ödev verilmiştir. 
Mutlak Hak : :Örneklerle Açıklanmış, ödev verilmiştir. 
Mutlak Hakların Sınırlandırılması Üzerine Fikirler: Norm Alanı, Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağı ve Pratik Uyuşum kavramları
Sınırlamanın Sınırları (Güvenceler) Sınırlamaların (Tedbir, yasaklama, sınırlama, yaptırım vb. getirilen sınırlamaların)
Anayasanın Sözü ve Ruhuna Uygun Olması: Kavramın tartışılması, açıklanması
Hakkın Özüne Uygun Olması: Kısaca tanımı ile açıklanmıştır (Kullanılabilirlik)

Ölçülülük İlkesine Uygun Olması: Vize sınavı sonrası açıklanacaktır 

Demokratik Devlet Düzeninin Gereklerine Uygun Olması: Kısaca tanımı ile açıklanmıştır. AİHS sistemindeki demokratik toplumda gerekli olma sınırıyla olan farklılığına işaret edilmiştir. Demokratik toplumu korumak için getirilen sınırlamaların meşruluğu hakkında açıklamalar yapılmıştır. 
Laik Cumhuriyetin Gereklerine Uygun Olması: Vize sınavı sonrası açıklanacaktır. 
Hukuk Devleti: 

Hukuk Güvenliği, Şekli ve Maddi Hukuk Devleti, 

Hukuk Kurallarının Niteliği : Öngörülebilirlik, Belirlilik, Açıklık, Netlik Unsurlarının önemi


Sınavdan önce son güncellemeleri kontrol ediniz. Güncelleme Tarihi 20.03.2024